Çamaşır makinesi üniversal (seri) motoru temeli
Çamaşır makinesi motoru denildiğinde öncelikle yıkama ve sıkma işlemlerini yapan motorları anlamalıyız. Elektrik motorları elektrik enerjisini mekanik enerjiye çeviren çok verimli makinelerdir. İlk elektrik motorunu 1821 yılında İngiliz bilim adamı Michael Faraday tarafından bulunmuştur. Nikola Tesla 8 Aralık 11891 de alternatif akım motorunu bulmuştur. Elektrik motorları günümüzde küçük ev aletlerinden büyüklerine ve sanayide bir çok yerde kullanılmaktadır. Yakın bir gelecekte arabalarda da kullanılması yaygınlaşacaktır.
Mıknatısların ters kutupları arasındaki çekim manyetik alan üretir. Elektrik akımı da bir iletken telden geçirildiğinde çevresinde bir manyetik alan oluşur. Şekilde göründüğü gibi, manyetik bir alanın içindeki telden akım geçirilirse elektrik motorlarında olduğu gibi hareket elde edilir. Tersine tel harekete geçirilirse jeneratörlerde olduğu gibi elektrik üretilir.
İçindeki sabit kısma stator, ortada dönen kısma rotor ya da endüvi denir. Statordaki kutup sayısı arttıkça hız düşer. Bu yüzden çok kutuplu olan yıkama , az kutup sayısı olan sargı sıkma sargısıdır. Devir sayısı kutup sayısı ile şebeke frekansı ile ters orantılıdır. Formülü N =120f/P dir. Burada “N” devir sayısını, “f “şebeke frekansını, “P” ise kutup sayısını belirtir. İki kutuplu motor için devir sayısını bulalım; şebekemiz 50 Hz. ise N = 120.50/2 => N=3000 devir/dakika bulunur. 4 kutup sayısı için devir sayısı 1500, 6 kutup sayısı için 1000 devir/ dakika bulunur.
Çamaşır makinesi motorlarında, statorda genelde iki sargı bulunur. Biri yıkama sargısı, diğeri ise sıkma sargısıdır. Fırçaların ucunda ısıya dayanıklı ve elektriği ileten kömürler bulunur. Bu fırçalar elektriği hareketli rotora (endüvi) iletir. Buradaki sürtünme ve oluşan arktan dolayı kömürler zamanla aşınır. Çamaşır makineniz su alıp, başka bir işlem yapmıyorsa, motordan şüphelenebilirsiniz. Motoru kasnağa bağlayan kayıştan çıkarıp, boşta denediğinizde motor dönmüyorsa arıza motordadır.
Avometrenizle iki takılı kömür arasını ölçüldüğünde, küçük bir direnç değeri okumalısınız. Eğer açık devre gösteriyorsa, kömürler rotor bileziklerine temas etmiyordur. Fırçalı motorlardaki en çok arıza veren kısım fırçalardaki kömürlerin aşınmasıdır. Kömür aşındığında rotora (endüvi) elektrik iletilemez ,dolayısıyla motorumuz dönmez olur. Fırçaları söküp kömürleri yenisi ile değiştirirsek motorumuz tekrar çalışır duruma gelecektir.
Bu söylediklerimiz fırçalı elektrik motorları için geçerlidir. Son zamanlarda çamaşır makinelerinde fırçasız invertörlü elektrik motorları kullanılmaktadır. Onlarda fırça ve kömür olmadığı için daha uzun ömürlüdür.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder